سلام، من محسن قاسمی هستم و در این اپیزود از پادکست، می‌خوام درباره‌ی یکی از اون مهارت‌هایی صحبت کنم که شاید کمتر بهش توجه می‌شه، اما تقریباً پشت همه‌ی تصمیم‌های موفق مدیریتی پنهانه:
تفکر انتقادی(Critical Thinking).

تفکر انتقادی یعنی قبل از تصمیم‌گیری،
مکث کردن برای دیدن تمام تصویر.
یعنی به‌جای واکنش فوری، یک قدم عقب‌تر بایستی و از خودت بپرسی:
«آیا همه‌ی داده‌ها رو دارم؟ آیا این تصمیم بر پایه‌ی واقعیت گرفته می‌شه یا برداشت شخصی؟»

بذارید یه مثال بزنم:
فرض کن مدیری هست که در جلسه، وقتی یکی از اعضای تیم ایده‌ای مطرح می‌کنه، سریع می‌گه: «نه، این جواب نمی‌ده.»
این یعنی تصمیم‌گیری بدون تفکر انتقادی.
اما مدیر خردمند، قبل از قضاوت، سؤال می‌پرسه:
«چه شواهدی پشت این ایده‌ست؟ چه ریسکی ممکنه داشته باشه؟ چه مزیتی می‌تونه بیافرینه؟»
اینجاست که تفکر انتقادی تبدیل به ابزاری برای تصمیم‌گیری آگاهانه و بالغ می‌شه.

🔹 تفکر انتقادی در مدیریت یعنی سه چیز:

۱. جدا کردن داده از برداشت.
خیلی وقت‌ها ما بر اساس احساس یا تجربه‌ی محدود تصمیم می‌گیریم، نه بر پایه‌ی شواهد.
تفکر انتقادی کمک می‌کنه از «به نظرم درسته» به سمت «مدرک چی می‌گه؟» حرکت کنیم.

۲. دیدن از چند زاویه.
رهبر مؤثر فقط به نظر خودش تکیه نمی‌کنه؛ بلکه نظر مخالف رو دعوت می‌کنه تا تصمیم کامل‌تر بشه.
سؤال‌های ساده‌ای مثل:
«اگر از دید مشتری نگاه کنیم چی؟ اگر منابع محدودتر باشن چه؟»
می‌تونه تصمیم رو از یک بُعدی بودن نجات بده.

۳. تشخیص سوگیری‌ها (Biases).
ما انسانیم، نه ماشین.
هر تصمیمی پر از سوگیریه؛ از سوگیری تأییدی گرفته تا اثر هاله‌ای.
تفکر انتقادی یعنی آگاه بودن از این دام‌ها و بررسی دوباره‌ی قضاوت‌هامون.

🔸 حالا چرا این موضوع برای مدیران مهمه؟

چون در دنیای پرسرعت امروز، اطلاعات زیاد، تصمیم‌گیری رو سخت‌تر کرده، نه آسان‌تر.
هر روز با حجم زیادی داده، نظر و فشار زمانی روبه‌رو هستیم.
مدیری که فقط بر غریزه یا تجربه تکیه می‌کنه، ممکنه مسیر اشتباه رو خیلی سریع‌تر بره.
اما مدیری که ذهنش رو تربیت کرده برای تفکر انتقادی،
می‌تونه کندتر تصمیم بگیره، اما دقیق‌تر و اثربخش‌تر عمل کنه.

🔹 چطور می‌شه تفکر انتقادی رو در تصمیم‌گیری تمرین کرد؟

۱. قبل از تصمیم، سؤال بپرس، نه پاسخ بده.
۲. به‌جای تأیید سریع، دنبال دیدگاه مخالف بگرد.
۳. به داده‌ها فرصت بده تا خودشان حرف بزنند.
۴. در جلسات تیمی، فرهنگ گفت‌وگوی سالم را جایگزین فرهنگ سکوت کن.
۵. و از همه مهم‌تر: در مواقع فشار، تصمیم سریع را با تصمیم درست اشتباه نگیر.

🎯 جمع‌بندی:

تفکر انتقادی در تصمیم‌گیری مدیریتی یعنی شجاعتِ پرسیدن،
نه فقط مهارتِ تصمیم گرفتن.
مدیری که می‌تونه خودش را به چالش بکشه، اشتباهات را بپذیره،
و واقعیت را فراتر از برداشتش ببینه،
نه‌تنها تصمیم‌های بهتری می‌گیره، بلکه تیمش را هم به بلوغ فکری می‌رسونه.